W tym tekście pominę szczegóły związane z frazeologią. Zostały one omówione w innym miejscu. Skupmy się na manewrowaniu.
Ruszenie ze stanowiska
W zależności od typu maszyny otrzymasz polecenie pushback (cofanie z wykorzystaniem pojazdu wypychającego samolot) lub powerback (wypychanie mocą własną, taką możliwość posiada np. ATR 72). W obu przypadkach Twoje działanie wiele się różnić nie będzie - trzeba wcisnąć Shift-P i pozwolić FS-owi wypchnąć samolot. Powerback teoretycznie istniejący w ATR72 jest praktycznie nieużyteczny (przynajmniej w modelu od Flight1).
Jeśli używasz FSInn, posiada on bardzo wygodny moduł Pushback, w którym możesz określić odległość wypychania oraz kąt skrętu. Polecam.
W niektórych miejscach na realnych lotniskach opcja pushback/powerback nie jest stosowana. Tak dzieje się np. na stanowiskach 31, 32 i następnych położonych pomiędzy drogami A i M w Warszawie (patrz mapka powyżej). W tej sytuacji kontroler zapyta Cię, w którą stronę zwrócony jest samolot (w kierunku wschodnim lub zachodnim w tym przypadku). Stosownie do Twojej odpowiedzi kontroler wyda polecenie kołowania odpowiednimi drogami.
W rzeczywistości (na Vatsim jeszcze mi się nie zdarzyło), pilot czasem otrzymuje polecenie zawrócenia na stanowisku. Taka opcja też jest możliwa, o ile wokół maszyny jest sporo wolnego miejsca.
Kołowanie do punktu zatrzymania przed pasem (holding point)
Po wypychaniu i uruchomieniu silników zgłaszasz gotowość do kołowania. Kontroler wyda Ci polecenie kołowania drogami kołowania do punktu zatrzymania przed pasem. Np. kołuj drogami M, E, N do punktu zatrzymania przed pasem 29. To oznacza, że pod żadnym pozorem nie wolno Ci wjechać na pas!
Rzadziej i na mniejszych lotniskach zdarza się, że kontroler widząc, że wokół nie ma ruchu innych maszyn wyda Ci polecenie zajmij pas i oczekuj lub zajmij pas i zgłoś gotowość do startu. Wtedy i tylko wtedy możesz wjechać na pas bez zatrzymania w punkcie zatrzymania.
Kołujesz dokładnie po żółtych ciągłych liniach oznaczających środek drogi kołowania. Żadnego ścinania zakrętów. Prędkość kołowania nie powinna przekroczyć 25kt. Optymalnie poniżej 20kt.
Jeżeli zobaczysz przed sobą samolot na Twojej drodze (czasem ktoś może się np. akurat zalogować do Vatsim), zatrzymaj i oczekuj. Jeśli kontroler się nie odezwie (np. jeśli jest tylko radar, a nie kontrola lokalna), a maszyna się nie rusza, poproś o instrukcje. Zwykle jednak kontroler szybko zauważy sytuację i odpowiednio zmieni instrukcje kołowania.
Jeśli jest duży ruch na lotnisku, kontroler może wydać Ci polecenie kołowania za innym samolotem. Np. wyda polecenie zatrzymania przed skrzyżowaniem z inną drogą kołowania (np. hold short of ALFA), następnie spyta czy widzisz inny samolot i wyda polecenie kołowania za tym samolotem do punktu zatrzymania przed pasem.
Nie wolno Ci wjechać na żaden pas startowy bez zgody kontrolera. Oznacza to, że jeśli np. będziesz kołować do pasa 33 i konieczne będzie po drodze przecięcie pasa 29, to musisz zatrzymać się w punkcie zatrzymania przed 29 i poprosić o zgodę na przejechanie przez pas. Zwykle kontroler obserwuje Twoje poczynania i da Ci taką zgodę odpowiednio wcześniej.
W trakcie kołowania sprawdź poprawność ustawień autopilota oraz klap. Przygotuj maszynę do startu.
Zajęcie pasa
Po uzyskaniu zgody na zajęcie pasa:
- włącz światła lądowania (LAND),
- włącz światła stroboskopowe (STROBE),
- włącz transponder w tryb C
- wyłącz blokady jeśli istnieją (np. w ATR jest blokada dźwigni przepustnicy)
Następnie powoli wjedź na pas i wyrównaj na jego środku. Oczekuj na zgodę na start. Nie musisz zgłaszać zajęcia pasa (chyba, że kontroler poprosił inaczej).
Immediate take-off.
Może zdarzyć się szczególna sytuacja, gdy kontroler ma na podejściu samolot, a Ty czekasz już przy punkcie zatrzymania. W takiej chwili kontroler może zapytać czy jesteś gotowy na niezwłoczny start. Niezwłoczny, tzn. już masz pełną konfigurację do startu, wjeżdżasz na pas i bez zatrzymania wyrównujesz, przyspieszasz i odlatujesz. Żadnych opóźnień, zatrzymań, ustawień. Jeśli jesteś gotowy do startu i masz dobrze opanowaną maszynę, możesz odpowiedzieć pozytywnie (Affirmative). Jeśli nie spełniasz któregokolwiek z warunków, nawet tego nie próbuj - zgłoś Negative i spokojnie zaczekaj aż maszyna wyląduje.
Backtrack.
Na niektórych lotniskach konieczne jest przejechanie do początku pasa startowego nie drogą kołowania, lecz drogą startową. W tej sytuacji kontroler wyda Ci polecenie wjechania na drogę startową, backtracku oraz zajęcia pasa. Wjeżdżając na pas musisz włączyć światła LAND i STROBE oraz transponder.